#33: Polka Dot 2025: Sự Tái Xuất Ấn Tượng Của Họa Tiết Kinh Điển

Vui tươi, nổi bật và không bao giờ thực sự biến mất - polka dots là một trong những họa tiết trường tồn bền bỉ trong làng mốt từ khi xuất hiện đến nay. Là một tín đồ yêu thích thời trang, bạn có bao giờ tự hỏi họa tiết này ra đời như thế nào? Và tại sao nó lại có cái tên đặc biệt như vậy? Chắc chắn bạn sẽ bất ngờ khi biết rằng polka dots đã tồn tại hàng thế kỷ và nguồn gốc của nó lại liên quan đến một trào lưu văn hóa ít ai ngờ tới. Hãy cùng mình khám phá hành trình của những chấm bi kinh điển và cách chúng tạo nên dấu ấn không chỉ trong thời trang mà còn trong văn hóa đại chúng nhé!

Image credit: Launchmetrics Spotlight; Balmain S/S 24; Alessandra Rich S/S 24; Carolina Herrera S/S 24; Balmain S/S 24; Patou F/W 24; Miu Miu F/W 23; Nina Ricci F/W 24

Phần 1: Nguồn gốc và các ứng dụng đầu tiên của họa tiết chấm bi

Hoạ tiết chấm bi là sự kết hợp giữa những chấm tròn có kích thước bằng nhau và cách đều nhau trên một nền màu trơn. Tuy đơn giản nhưng hoạ tiết chấm bi đã gắn liền với lịch sử và được sử dụng trong thời trang và thiết kế nội thất từ rất lâu về trước. Nguồn gốc của hoạ tiết xuất hiện từ thời Trung Cổ ở Châu Âu, khi chúng mang ý nghĩa gắn liền với … các vết loét và lở do dịch hạch và bệnh đậu mùa gây ra. Có thể nói không chỉ chấm bi, mà bất kì hoạ tiết nào có điểm tương đồng về mặt thị giác đều liên quan đến các vấn đề về sức khoẻ.

Tuy nhiên, hoạ tiết này (polka dots) chính thức được đặt tên ở những năm 1840 - khi điệu nhảy “polka” được phổ biến. Dù thực tế giữa chúng không hề có mối liên hệ trực tiếp nào. Vì chúng trở nên phổ biến cùng một thời điểm, nên hai xu hướng đang phát triển này mãi mãi gắn bó với nhau bằng cách dùng chung một cái tên. Ngoài ra, rất nhiều mặt hàng thời trang được gọi là “polka” ở thời điểm đó (như quần áo và phụ kiện), nhưng chỉ có hoạt tiết “polka dots” là tồn tại qua nhiều thập kỷ. Trước khi cuộc Cách Mạng Công Nghiệp xảy ra, hoạt tiết chấm bi hiếm khi được sản xuất trên vải vì rất khó để tạo ra được hoạ tiết tương phản bằng tay. Cho đến những năm 1800, khi máy móc tiên tiến được áp dụng vào ngành công nghệ dệt may, hoạ tiết chấm bi mới thật sự bùng nổ.

Taken by Joseph E.Williams in New Athens, Ohio

Phần 2: Xu hướng sử dụng họa tiết chấm bi bùng nổ trong giới thời trang

Kể từ lần bùng nổ đầu tiên cách đây 200 năm, chấm bi được sử dụng rộng rãi trong thời trang và thiết kế nội thất. Giống như những hoạ tiết bất kì nào khác, sự phổ biến của hoạ tiết chấm bi cũng có “đỉnh” và “đáy”, nhưng chúng chưa bao giờ lỗi mốt và biến mất.

Krizia Spring Summer 1974

Trước khi trở thành một biểu tượng thời trang, họa tiết chấm bi đã xuất hiện trên nhiều vật dụng như khăn tay, vỏ bọc ghế, và trang phục của trẻ em. Vào những năm 1920-1930, polka dots bắt đầu được sử dụng trên áo váy của phụ nữ, đặc biệt là các thiết kế nữ tính, nhấn mạnh nét duyên dáng. Biểu tượng thời trang nổi bật với họa tiết này phải kể đến Marilyn Monroe và Audrey Hepburn, những người đã giúp chấm bi trở thành một phần không thể thiếu trong thời trang thập niên 50-60. Đến nay, thật khó để xác định polka dots xuất hiện lần đầu tiên trên món đồ nào, nhưng không thể phủ nhận sức ảnh hưởng mạnh mẽ của nó. Họa tiết này không chỉ thống trị làng mốt mà còn len lỏi vào từng ngóc ngách của cuộc sống, từ những vật dụng nhỏ bé nhất đến những thiết kế haute couture lộng lẫy.

Photo Cred: Town & Country

Audrey Hepburn on the set of Sabrina, photo by Mark Shaw, 1953

Ở thế kỷ 20, chấm bi dần chiếm lĩnh làng mốt qua các cột mốc:

1940s: Frank Sinatra phát hành Polka Dots and Moonbeams, đưa họa tiết này gắn liền với sự lãng mạn.
1950s: Marilyn Monroe, Lucille Ball biến chấm bi thành biểu tượng quyến rũ.
1960s: Phong trào Mod Fashion giúp họa tiết này bùng nổ với Twiggy, Goldie Hawn.
1980s-1990s: Công nương Diana, Julia Roberts lăng xê chấm bi như biểu tượng thanh lịch.

Justin de Villeneuve/ Getty Images

British model Twiggy sports a polka-dot dress and headscarf at an apartment in Notting Hill, London.

Tim Graham / Getty Images

Họa tiết polka dots bắt đầu gây tiếng vang mạnh mẽ trong ngành thời trang từ những năm 80-90, khi nhiều nhà mốt danh tiếng như Christian Dior, Yves Saint Laurent, và Moschino sử dụng chấm bi trên các thiết kế couture lẫn ready-to-wear. Đến những năm 2000, chấm bi không còn là một họa tiết đơn thuần mà trở thành biểu tượng của sự cổ điển pha lẫn hiện đại, liên tục xuất hiện trên sàn diễn của các thương hiệu lớn như Dolce & Gabbana, Carolina Herrera, Balenciaga. Với sự sáng tạo không ngừng từ các nhà thiết kế, họa tiết này hứa hẹn trở lại mạnh mẽ vào năm 2025.

Christian Dior Fall Winter 1990

Yves Saint Laurent Spring 1992 Haute Couture

Dolce & Gabanna Spring 2024 RTW

Phần 3: Sự trở lại của họa tiết chấm bi năm 2025

Sau một thời gian nhường chỗ cho những xu hướng họa tiết khác, chấm bi dự đoán tái xuất mạnh mẽ vào năm 2025. Một vài nhà mốt xa xỉ và thương hiệu thời trang đương đại đã đưa hoạ tiết này vào bộ sưu tập 2025 của họ. Hoạ tiết chấm bi đã xuất hiện trên những chiếc túi xách và phụ kiện thủ công cao cấp trong bộ sưu tập Pre-Spring 2025 của nhà Louis Vuitton. Tiếp theo đó là trên sàn diễn Spring 2025 của Caroline Herrera, những chiếc váy dạ hội có hoạ tiết chấm bi mang thẩm mĩ vui tươi của hoạ tiết này - đã làm khán giả choáng ngợp. Trong khi đó, Dolce. & Gabbana đã tái hiện hoạ tiết cổ điển này trên những tông màu đậm, sử dụng những điểm chấm bi bằng chất liệu kim loại vào váy cocktail và áo liền quần.

Yayoi Kusama x Louis Vuitton collab handbag

Caroline Herrera Spring 2025

Điểm đặc biệt trong sự trở lại này là sự đa dạng trong ứng dụng. Không chỉ xuất hiện trên quần áo, polka dots còn được tích hợp vào phụ kiện như túi xách, giày, khăn quàng cổ, thậm chí cả trang sức. Từ một họa tiết từng bị lãng quên, polka dots đã chứng minh sức hút bền bỉ khi liên tục trở lại trên các sàn diễn lớn. Không chỉ dừng lại trên sàn runway, polka dots còn tạo nên làn sóng mạnh mẽ trong thời trang đường phố năm 2025. Các fashionista và influencer hàng đầu thế giới lẫn tại Việt Nam cũng nhanh chóng đón nhận.